WEAll Nederland feliciteert de Utrechtse tak van de TransitieMotor (dTM) – de beweging voor een ecologisch duurzame en rechtvaardige samenleving, waaruit ook WEAll NL is voortgekomen. De gemeenteraad van Utrecht heeft op 10 maart j.l. ingestemd met de motie ‘Utrechts Burgerberaad’. Een mooie uitkomst van de Expeditie Burgerberaad, die afgelopen september van start ging. De motie leest als een handleiding, waarin de randvoorwaarden van burgerberaad heel helder worden verwoord. Het initiatief voor de ‘expeditie’ kwam vanuit de TransitieMotor Utrecht (dTMU), een netwerk van actieve Utrechters die allerlei transitiethema’s onderzoeken en met elkaar verbinden. Soms ontstaan hieruit nieuwe initiatieven.
Burgertop Lunetten (wijk in Utrecht) over het groene ontwikkelplan, oktober 2021
Waarom een Expeditie Burgerberaad?
Voor een succesvol burgerberaad is het nodig dat alle betrokkenen (inwoners, gemeenteraad, bestuur en ambtenaren) snappen wat burgerberaad is, en weten in welk proces ze stappen. Een voorwaarde is bijvoorbeeld dat de gemeenteraad mandaat geeft – er moeten vooraf heldere afspraken worden gemaakt over wat er met de uitkomsten zal gebeuren. Ook het bestuur en de organisatie van de gemeente moeten zich realiseren dat ze een specifieke rol bij een burgerberaad hebben te vervullen. DTMU wilde graag de gesprekken over burgerberaad verbreden met andere inwoners.
De expeditie startte met een telefoontje naar raadslid Has Bakker, die kort daarvoor in de raad had gepleit voor een burgerberaad. Een ambtenaar was ook snel gevonden; over participatie wordt al langer nagedacht en er bestaat een intern netwerk van ambtenaren dat zich hiermee bezighoudt. Iedere ‘geleding’ nam het op zich om deelnemers voor de expeditie te werven. Zo ging een gezelschap van start met 12 inwoners, vier raadsleden, een griffier en zeven ambtenaren.
Hoe verliep de expeditie?
Er vonden drie sessies plaats waarbij onder meer een inleiding werd gehouden door expert Eva Rovers. Ook werden er twee aan burgerberaad verwante voorbeelden uit Utrecht onderzocht: de burgertop in Lunetten (een wijk van 1200 inwoners) en het Stadsgesprek Energie in 2015. De opbrengst van de sessies werden verwerkt in een einddocument dat door inwoners bij de gemeenteraad werd ingediend, samen met het voorstel om burgerberaad in Utrecht daadwerkelijk te gaan invoeren.
De Utrechtse gemeenteraad aan zet
De gemeenteraad van Utrecht heeft drie keer met elkaar over burgerberaad gesproken. De laatste bijeenkomst was de raadsvergadering waarin gestemd moest worden over de motie, die door drie raadsleden van GroenLinks, PvdA en D66 was opgesteld en door drie anderen (van CDA, Student & Starter en Partij voor de Dieren) was medeondertekend. De motie verwoordde de inzichten die tijdens de expeditie waren opgedaan, ingebed in Utrechtse ervaringen en aandachtspunten.
Reacties van verschillende partijen
De motie is aangenomen met slechts één partij tegen, de PVV, die bij de behandeling vooral benadrukte dat ook ‘de gewone buschauffeur’ zou moeten kunnen meedoen. Toegezegd is dat over dit aandachtspunt nog in gesprek zal worden gegaan.
Opvallend was dat de voorwaarde van ‘mandaat’ eigenlijk geen discussie opriep. De deelnemers aan de expeditie, en de meeste raadsleden daarna, begrijpen na jaren ervaring met participatie heel goed wat ‘participatie-frustratie’ is. Een burgerberaad, waarin je veel vraagt van de deelnemers, heeft alleen zin wanneer de uitkomsten uiterst serieus worden genomen.
Meer discussie was er over de vraag voor welke zaken je burgerberaad eigenlijk inzet. Durven we het aan om het te gebruiken bij de echt lastige vraagstukken? Durven we maatschappelijke uitdagingen, die misschien wel een koerswijziging wenselijk maken, in handen te leggen van een burgerberaad? ‘Ja, dat durven we’, zei het grootste deel van de raad. Twee partijen, VVD en ChristenUnie, maakten een voorbehoud. Zij willen liever geen heikele kwesties onderwerpen aan burgerberaad en liever starten op wijkniveau. Zij zien burgerberaad vooral als een instrument dat werkt aan verbinding tussen groepen inwoners, een aandachtspunt dat ook werd benadrukt door GroenLinks.
Hoe gaat het verder?
De werkgroep Burgerberaad van dTMU denkt dat burgerberaad verbindend zal werken. Zeker als het gaat over zaken waarover Utrechters zich echt zorgen maken zoals wonen, de groei van de stad, energie en klimaatbeleid – en de kosten daarvan. De werkgroep is tevens van mening dat het bijdraagt aan oplossingen die goed werken, zeker als het wordt ondersteund door veel verschillende maatschappelijke groepen. De komende maanden wil dTMU het onderwerp verder bespreken in allerlei netwerken in Utrecht.
Wil je meer weten over Utrechts burgerberaad, heb je ideeën of wil je meedoen om nog meer steun te verwerven? Neem dan contact op: utrechtregio@detransitiemotor.nl